Wirtschaftsforum: Meneer von Rhade, als een leek denkt aan plantenveredeling, herinnert hij zich meestal de Mendeliaanse erfelijkheidsleer uit de bovenbouw. Hoe sterk is de huidige zaadontwikkeling nog steeds beïnvloed door deze principes?

Alexis von Rhade: De Mendeliaanse regels vormen tot op de dag van vandaag de wetenschappelijke kern van onze veredelingsprocedures, alleen al omdat alles anders in Europa überhaupt niet is toegestaan. Natuurlijk is echter de kennis over de verschillende plantensoorten en hun eigenschappen in de goede eeuw sinds de brede verspreiding van de inzichten van Mendel enorm toegenomen.

Wirtschaftsforum: Is plantenveredeling voornamelijk een trial-and-error proces?

Alexis von Rhade: Dat was het zeker in het verleden. Tegenwoordig hebben we echter veel diepgaandere analyses tot onze beschikking, die we kunnen uitvoeren binnen zeer technologisch gedreven processen zonder de genetische structuur van de plant te veranderen. Hierdoor slagen we erin belangrijke parameters zoals de standvastigheid en de opbrengststabiliteit van een variëteit te schatten, evenals eigenschappen die bij specifieke plantensoorten van bijzonder belang zijn: bijvoorbeeld, bij tarwe speelt het bakvolume een belangrijke rol, bij brouwgerst daarentegen de moutextract. De feitelijke proefneming inclusief de planning van de velden, het zaaien en de oogst is tegenwoordig een sterk gedigitaliseerd proces dat grotendeels hoogtechnisch tot autonoom functioneert. Dit verandert echter niets aan het fundamentele probleem van ons vakgebied: namelijk de lange productiecycli die beginnen met enkele duizenden selectieleden en na tien jaar ontwikkeling in het beste geval eindigen met één tot drie marktrijpe rassen.

Wirtschaftsforum: Kunnen nieuwe kweektechnieken zoals CrisprCas9 of de mogelijkheden van genetische engineering die al in andere markten zijn gevestigd, positieve veranderingen teweegbrengen?

Alexis von Rhade: Genetisch gemodificeerde organismen en de Crispr-technologie zijn tools die ons op sommige punten verder kunnen helpen. Ze zijn echter geenszins de wonderoplossing waardoor plotseling razendsnel rassen ontwikkeld kunnen worden die de algemene uitdagingen van onze industrie in een klap zouden oplossen. Belangrijk voor het bedrijfsmodel van Europese kwekers van gewassen evenals verdere innovatie in onze sector is dat het kwekersprivilege behouden blijft.

Wirtschaftsforum: Op welke manier draagt het kwekersprivilege bij aan meer innovatie?

Alexis von Rhade: Het kwekersprivilege is de ultieme innovatiemotor, aangezien vanuit dit principe geen marktdeelnemer patenten of auteursrechten kan verwerven op de genstructuur van een plant. De ontwikkeling van een kweker staat daarmee in de vorm van een Open Source-systeem open voor de gehele sector, om daarop voortbouwend de volgende innovatie te stimuleren. De mogelijkheid tot het patenteren van afzonderlijke variëteiten in het kader van de introductie van genetisch gemodificeerde organismen in de VS heeft zich duidelijk als een verkeerde zet bewezen. De destijds gehoopte innovatieboost is geenszins gerealiseerd.

Wirtschaftsforum: Kan de zadenindustrie ook bijdragen aan het verzachten van de gevolgen van de wereldwijde opwarming?

Alexis von Rhade: Kort gezegd: Wie zo niet wij? Want wanneer de klimatologische omstandigheden onherbergzamer worden, als water schaars wordt en bovendien meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in overmaat sociaal ongewenst zijn, dan blijft alleen de verdere ontwikkeling van plantensoorten over. Dit is ook technologisch haalbaar, hoewel niet van vandaag op morgen. Hierbij zijn echter plantgezondheid en opbrengst vaak negatief met elkaar gecorreleerd, wat tot gevolg heeft dat de desbetreffende producten duurder worden. Hiervoor moet dan sociale acceptatie aanwezig zijn.

Wirtschaftsforum: Is er dan ook behoefte aan een ander maatschappelijk beeld van de landbouw in het algemeen?

Alexis von Rhade: Het beeld van een boer die harmonisch met zijn koeien op de weide staat, heeft niets te maken met moderne landbouw, hoewel het nog steeds in sommige hoofden kan voorkomen. Daarbij staat deze economische sector, juist vanwege de automatisering, voor de grootste verandering sinds de naoorlogse periode. Zeker moeten we ons heroriënteren van een systeem dat de afgelopen 40 jaar door de politiek, de samenleving en delen van de landbouw zelf als ideaalbeeld is gezien. Ik hoop op een respectvolle en realistische maatschappelijke discussie hierover.