Een cel donatie is voor gezonde donateurs slechts een kleine stap, maar het kan helpen bij het vinden van oplossingen voor kanker- of auto-immuunziekten die langdurig werken. "Natuurlijk biedt een medicijn op basis van cellen geen 100% genezingskans, maar er is nu een zeer hoge slagingskans, die vaak slechts gepaard gaat met zwakke of matige bijwerkingen," zegt directeur Carla Kreissig. "Ons bedrijf biedt daarom ook geen klassiek bedrijfsmodel, maar we werken met een reeks diensten op het gebied van cel donatie en verwerking. We werken met cellen die we afnemen van de getroffen patiënten zelf of van gezonde donateurs. Het hoeven niet noodzakelijk stamcellen te zijn. Ons uitgangsmateriaal bestaat uit immuuncellen, die we genetisch wijzigen, zodat ze therapeutisch kunnen werken bij verschillende ziekten."

Een echte full-service aanbieder

Het bedrijf is 22 jaar geleden opgericht door Prof. Dr. Gerhard Ehninger, die nog steeds de eigenaar is. Op de locatie in Keulen werken 280 medewerkers aan producten uit cel donaties in twee gebieden. Terwijl Cellex Medical Services (CMS) zich concentreert op het beheren van een donorbestand en het beheer van het oogstcentrum, is Cellex Manufacturing Transports and Logistics (CMT) het adres voor productcreatie plus transport en logistiek - zowel voor het eigen bedrijf als voor anderen.

"Donaties van cellen en verdere verwerking moeten logistiek op elkaar zijn afgestemd. Dit is een complexe taak, omdat we bijvoorbeeld naar de VS of Singapore transporteren. Omdat het om levend materiaal gaat, is expertise in transport noodzakelijk," legt Carla Kreissig uit. "Wij zijn een full-service aanbieder en bieden naast de oogst ook productontwikkeling, logistiek en transport, en we hebben ervaring met de gehele keten van uitgangsmateriaal en de productie van cel- en gentherapieproducten en kunnen dienovereenkomstig adviseren. Cellex biedt kant-en-klare en half afgewerkte producten en is bovendien dienstverlener voor andere fabrikanten."

Focus op de bestrijding van tumoren

De afgenomen cellen worden verwerkt en genetisch gewijzigd, zodat ze precies gericht zijn op een tumor. Hierbij moet onderscheid gemaakt worden tussen producten, die worden gemaakt uit cellen van de patiënt en exclusief voor die ene patiënt zijn, en die, die uit vreemde cel donaties voortkomen en aan veel zieken worden gegeven. "Als de cellen van een donor komen, moeten bovendien wijzigingen worden aangebracht, zodat ze door het nieuwe immuunsysteem worden getolereerd," zegt Carla Kreissing.

Nieuwe producten voor velen

Medische producten doorlopen een drie-fasen ontwikkeling. In de eerste stap vindt de ontwikkeling in-vitro in het laboratorium plaats, gevolgd door klinische proeven, waarin moet worden bewezen dat het product werkt en dit zonder grote bijwerkingen. In de laatste stap volgt bij succesvolle klinische proeven de goedkeuring. "Aangezien deze procedure erg duur is, werken we samen met grote farmaceutische bedrijven die de houders van de goedkeuring zijn en de kosten tot dan toe dragen. Wij zijn slechts het uitvoerend element, de producten behoren ons niet toe," legt Carla Kreissig uit. Tot dusver kan Cellex verwijzen naar ongeveer 1.500 donaties. "Wij zijn de eersten in Duitsland die allogene switchable CAR-T-cellen produceren," benadrukt Carla Kreissing een groot succes in de geschiedenis van het bedrijf.

"Tot nu toe waren er in Duitsland alleen de goedgekeurde producten voor eigen gebruik, dus autologe producten. Het nadeel hiervan is dat de CAR-T-cellen altijd slechts voor één individuele patiënt uit diens eigen T-lymfocyten worden gemaakt, een uiterst complex proces," zegt Carla Kreissig. "Allogene producten hebben beter uitgangsmateriaal, omdat ze van gezonde donateurs komen, en onbelaste cellen zijn over het algemeen beter geschikt." Hoewel het productieproces kostbaarder is, is het mogelijk om tot 40 doses te maken, waardoor de prijs per eenheid voordeliger uitvalt. Bovendien kunnen allogene producten dan juist voor veel patiënten toepasbaar worden gemaakt.

Over de grote plas

"Onze producten kunnen worden ingezet bij levensbedreigende ziektes, maar ook voor onderzoeksdoeleinden. Hoewel de focus op Duitsland ligt, dwingen klanten Cellex steeds vaker ook in de VS actief te worden, dus het bedrijf is van plan binnenkort een eigen vestiging in de VS te openen, die zich volledig zal richten op de klantenbelangen. "We zullen de database niet meenemen, maar daar een eigen creëren," zegt Carla Kreissig. "Er zijn nu al regelmatige samenwerkingen met Amerikaanse partners bij donaties. We kijken uit naar de nieuwe uitdaging."